NĂM 1835 VUA NGUYỄN MINH MẠNG XÁC LẬP LÃNH THỔ ĐẠI NAM (VIỆT NAM) RỘNG LỚN NHẤT TRONG LỊCH SỬ XƯA NAY.
Thời vua Minh Mạng, lãnh thổ Việt Nam rộng gấp 1,7 lần hiện nay .
Sau khi vua Quang Trung - Nguyễn Huệ đột ngột qua đời ... con là Quang Toản nối ngôi , nhưng suy yếu dần dần và triều đại nhà Nguyễn Tây Sơn sụp đổ ...
Nguyễn Ánh lên ngôi lấy hiệu là Gia Long .
Nhưng vua Gia Long chỉ lấy việc củng cố quyền hành , ra sức triệt hạ dòng họ nhà Tây Sơn để báo thù , chứ không quan trọng việc mở mang bờ cõi đất nước Việt Nam đã và đang do các triều đại Tiền nhân Đại Việt truyền lại .
Mãi cho đến khi vua con Minh Mạng lên chấp chính , thì lúc này lãnh thổ Việt Nam hay Đại Nam mới được vua Minh Mạng xác lập mở rộng nhất trong lịch sử trên đất liền và các hải đảo Hoàng Sa - Trường Sa ... hơn cả hiện tại bây giờ .
Nhà Nguyễn được xây dựng rất mạnh mẽ, khiến các nước lân bang ở phía tây là Ai Lao và Campuchia đều phải thần phục, mong nhận được sự bảo hộ từ Việt Nam.
Ai Lao thần phục
Thời kỳ này Việt Nam và Xiêm La (tức Thái Lan ngày nay) đều đặt ảnh hưởng lên Ai Lao, khiến quốc vương Ai Lao phải xin thần phục cả hai nước. Nhiều xứ ở Ai Lao xin được đặt dưới quyền bảo hộ của Việt Nam, các vùng ngày nay gọi là Sầm Nứa, Trấn Ninh, Cam Môn và Savannakhet giáp với Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Trị đều xin trở thành nội thuộc. Nhà Nguyễn cho sáp nhập các vùng này vào lãnh thổ, phân thành các châu, phủ thuộc Việt Nam.
Campuchia mong được bảo hộ
Thế kỷ 15 đến thế kỷ 19 được xem là thời kỳ tăm tối của đất nước Campuchia khi mà sức mạnh của đế quốc Khmer không còn. Vào thế kỷ 15 Xiêm La chiếm được kinh thành Angkor, cuối thế kỷ 16 thì chiếm được kinh thành mới ở Lovek. Đến thế kỷ 17, các đời chúa Nguyễn ở phương Nam trợ giúp người Khmer nổi dậy chống lại sự chiếm đóng của Xiêm La, nhờ đó người Khmer liên tục giành được chiến thắng. Cuối thế kỷ 17 nhà Nguyễn lập ra phủ Gia Định kiểm soát cả vùng Đông Nam Bộ.
Năm 1771, Xiêm La cho quân tiến đánh Campuchia, đường thủy tiến đánh Hà Tiên. Chúa Nguyễn phải cho quân sang cứu Campuchia và đánh quân Xiêm La ở Hà Tiên. Cuộc chiến kết thúc bằng việc Xiêm La và Việt Nam cùng rút khỏi Campuchia. Xiêm La giữ quyền chi phối Campuchia, còn Việt Nam giữ được vùng Hà Tiên.
Năm 1833 diễn ra cuộc nổi dậy của Lê Văn Khôi ở thành Gia Định, vua Minh Mạng cử Trương Minh Giảng đến dẹp loạn, Lê Văn Khôi thua chạy đến cầu xin Xiêm La trợ giúp. Quân Xiêm La nhân cơ hội này tiến đánh Việt Nam, thế nhưng bị quân của nhà Nguyễn đánh bại.
Không chỉ thế, nhà Nguyễn còn cho quân sáng đánh Xiêm La ở Campuchia, chiếm giữ và bảo hộ hầu hết đất nước này, loại bỏ ảnh hưởng của Xiêm La, chỉ còn vùng đất nhỏ là Nam Bàn là thuộc về người Khmer. Nhà Nguyễn sáp nhập các vùng đất Campuchia vào lãnh thổ, đặt tên là Trấn Tây Thành, chia ra thành nhiều phủ, huyện, sắp đặt các quan lại người Việt đến cai trị.
Năm 1835, diện tích Việt Nam vô cùng rộng lớn, bao gồm vùng đất Ai Lao (tức Lào ngày nay), hầu hết phần đất của Campuchia, diện tích rộng 575.000 km2, gấp 1,7 lần so với Việt Nam bây giờ (Diện tích Việt Nam hiện là 331.698 km2 năm 2009).
Trước sự lớn mạnh của mình, năm 1839 vua Minh Mạng cho đổi tên nước từ Việt Nam thành Đại Nam, tức quốc gia rộng lớn hùng mạnh phương Nam. Đây chính là nguyên nhân và ý nghĩa của quốc hiệu này.
THỰC DÂN PHÁP ĐÁNH BẠI XIÊM LA VÀ LIÊN BANG ĐÔNG DƯƠNG (VIỆT NAM-LÀO-CAO MIÊN) THUỘC PHÁP THÀNH LẬP NĂM 1893.
Chiến tranh Xiêm-Pháp năm 1893 là một xung đột giữa Đệ tam Cộng hòa Pháp và Vương quốc Rattanakosin. Quan tổng tài Pháp Auguste Pavie năm 1886 là tác nhân dẫn đến sự xâm chiếm Lào.
Cuộc chiến bùng nổ vào tháng 4 năm 1893 và chấm dứt nhanh chóng sau khi lực lượng hải quân Pháp phong tỏa Vọng Các. Sau cuộc xung đột nước Xiêm ký Hiệp ước Pháp-Xiêm (1893), theo đó đồng ý nhường Lào cho Pháp, một hành động dẫn đến sự mở rộng quan trọng của Liên bang Đông Dương.
Bối cảnh .
Xung đột bắt đầu khi toàn quyền Đông Dương Jean de Lanessan phái quan tổng tài Auguste Pavie đến Băng Cốc để dành Lào về sự thống trị của Pháp. Chính phủ tại Băng Cốc nghĩ rằng họ sẽ được hỗ trợ từ Chính phủ Anh Quốc đã từ chối nhượng vùng lãnh thổ nằm phía Đông sông Mê Kông, thay vào đó là tăng cường lực lượng quân sự và hiện diện của chính quyền.
Có 2 sự kiện diễn ra tiếp theo tại Khammouan và Nong Khai là trục xuất 3 thương nhân Pháp khỏi vùng Mekong vào tháng 9 năm 1892, 2 người trong số họ bị nghi ngờ là buôn lậu thuốc phiện.
Tiếp theo đó, quan tổng tài tại Luang Prabang người Pháp Massie đã dính phải sốt rét và do chán nản đã tự sát trên đường trở về Sài Gòn.
Tại Pháp, những sự kiện này đã được dùng để khuấy động tình cảm căm ghét người Xiêm, được sử dụng làm lý do cho cuộc can thiệp.
Cái chết của Massie đã đưa đến cho Auguste Pavie chức danh quan tổng tài Pháp mới. Tháng 3 năm 1893, Pavie yêu cầu người Xiêm rút toàn bộ các bốt quân sự nằm trên bờ Đông sông Mê Kông tại Khammouan và tuyên bố vùng đất đó thuộc về Việt Nam. Để gây áp lực thêm cho những yêu sách đó, Pháp đã điều tàu chiến Lutin đến Băng Cốc nơi nó buộc neo tại Chao Phraya nằm gần tòa công sứ Pháp.
Xung đột.
Khi người Xiêm từ chối yêu sách của Pháp, tướng Lanessan điều 3 đội quân đến vùng tranh chấp nhằm giành quyền kiểm soát vào tháng 4 năm 1893. 8 doanh trại của người Xiêm nằm ở bờ Tây sông Mê Kông đã kéo đến giao chiến với trung quân Pháp, các quân còn lại của Pháp gặp phải sự kháng cự trên đường tiến tới gần: ở phía Bắc quân Pháp bị vây hãm tại đảo Khong, 1 viên chức Thoreaux bị bắt giữ; trong khi đó, ở phía Nam, cuộc chiếm đóng diễn ra trôi chảy cho đến khi 1 cuộc đột kích của người Xiêm tại làng Keng Kert dẫn đến cái chết của viên thanh tra cảnh sát Grosgurin.
Kết quả .
Người Xiêm đồng ý nhượng lại Lào cho Pháp, đây là sự mở rộng quan trọng đối với Liên bang Đông Dương. Năm 1896, người Pháp ký với người Anh về phân định đường biên giới giữa Lào và Thượng Miến Điện. Vương quốc Lào được bảo hộ, ban đầu được đặt tại Toàn quyền Đông Dương tại Hà Nội. Cả người Pháp lẫn người Anh đều muốn kiểm soát các phần của Đông Dương. Lần thứ 2 vào thập niên 1890, họ đã trên bờ của chiến tranh trên 2 tuyến đường khác nhau dẫn đến tỉnh Vân Nam. Đặc điểm địa hình làm cho việc di chuyển quân khó khăn, việc gây chiến tranh giữa 2 bên không hiệu quả và gây tốn kém. Cả hai nước đều có những xung đột cần giải quyết tại vùng họ thống trị. Các hiệp ước Entente Cordiale năm 1904 giữa Pháp và Anh đã kết thúc những tranh chấp của họ tại Đông Nam Á.
LỰC LƯỢNG ĐẶC BIỆT HOA KỲ - THIẾU TƯỚNG VANG PAO VÀ DU KÍCH NGƯỜI H'MÔNG (MÈO) TẠI CĂN CỨ LONG CHẸNG - XIÊNG KHOẢNG .
Long Cheng hay Long Tieng, trong tiếng Việt gọi là Long Chẹng, là một căn cứ quân sự của Lào nằm ở Xiêng Khoảng (Xiengkhuang). Căn cứ Long Chẹng nằm trong khu vực rừng núi Phou Bia là đỉnh cao nhất của dãy Trường Sơn (2819M). Ngày xưa , lãnh thổ Xiêng Khoảng & Hứa Phan thuộc về Phủ Trấn Ninh của Đại Việt từ thời vua Lê Thánh Tông chinh phục và sáp nhập xứ Bồn Man .
Trong cuộc nội chiến Lào, đó là một thị trấn và là căn cứ không quân trong hoạt động của Cơ quan Tình báo Trung ương Hoa Kỳ (CIA). Trong thời gian này, nó có biệt danh là Lima Site 98 (LS 98) hoặc Lima Site 20A (LS 20A).
Vào giai đoạn nó có ý nghĩa cao nhất, trong những năm cuối thập niên 1960, "thành phố bí mật" Long Chẹng duy trì dân số cỡ 40.000 người, làm cho nó là thành phố lớn thứ hai tại Lào vào thời điểm đó, mặc dù nó không bao giờ xuất hiện trên các bản đồ trong suốt giai đoạn này.
Lịch sử.
Năm 1962, CIA bắt đầu thiết lập bộ chỉ huy của Thiếu tướng Vang Pao trong thung lũng Long Chẹng, lúc đó gần như không có dân. Năm 1964 đường băng dài 1260m đã hoàn thành. Năm 1966 Long Chẹng là một trong các căn cứ lớn nhất của Mỹ ở trên đất nước ngoài, và là một trong những sân bay bận rộn trên thế giới.
Quân đội CSHCM bắt đầu đe dọa Long Chẹng vào cuối năm 1971. Họ vào đủ gần để bắt đầu bắn phá vào ngày 31 tháng 12 lúc 15:30 giờ địa phương. Đầu tháng Giêng, 19.000 lính Quân đội CSHCM đã mở cuộc tấn công mũi nhọn từ cả bốn hướng chính bao quanh, đánh vào một số cơ sở và vị trí trong căn cứ, và bố trí các đơn vị phòng không. Mặc dù sau đó có tuyên bố chiến thắng từ các lực lượng cộng sản, 10.000 quân bảo vệ Long Chẹng gồm hỗn hợp người H'mông, Thái, Lào, đã không bị thất thủ. Đến giữa tháng quân tiếp viện gồm các đơn vị người Thái do CIA chỉ huy, và 1200 quân chính quy tinh nhuệ từ miền Nam Lào. Sau khi chịu đựng thương vong cỡ 1/3 đến 1/2, các lực lượng này thành công trong việc lấy lại vị trí chủ chốt vào cuối tháng.
Ngày 23/07/1970, một máy bay Douglas C-47B XW-TDC của Xieng Khouang Air đã bị hư hỏng không thể sửa chữa do một tai nạn hạ cánh lúc thời tiết khắc nghiệt.
Năm 1971, một máy bay F-4D Phantom của Không lực Hoa Kỳ do nhầm lẫn đã thả bom chùm (cluster bomb) vào Long Chẹng, gây hỏa hoạn phá hủy các lán hoạt động của CIA.
Di tản .
Ngày 22/2/1975 các tiền đồn phòng thủ cuối cho Long Chẹng đã bị đánh bại, Chuẩn tướng Mỹ Heinie Aderholt bắt đầu kế hoạch cho cuộc di tản.
Vào tháng 5/1975 có gần 50.000 quân du kích và người tị nạn sống trong và xung quanh thành phố. Tuy nhiên Mỹ đã rút tất cả các nhân viên dân sự và quân sự của mình khỏi Đông Dương, ngoại trừ vài nhân viên Đại sứ quán tại Lào và Jerry Daniels ở Long Chẹng.
Có rất ít phương tiện cho một cuộc di tản. Daniels chỉ có một máy bay vận tải duy nhất và phi công người Hmong ở Long Chẹng để sơ tán đến Udon Thani, Thái Lan. Aderholt đặt thêm ba máy bay vận tải của Mỹ và các phi công ở Thái Lan. Ông đã có những chiếc máy bay Sheep Dipped loại bỏ tất cả các dấu hiệu xác định sở hữu và gửi đến Long Chẹng. Vào ngày 10/5/1975, Vang Pao miễn cưỡng tuân theo CIA và thấy không thể duy trì việc chống lại các lực lượng đối thủ ở Long Chẹng. Từ ngày 10 đến 14/5/1975 các máy bay C-130 và C-46s của Mỹ chuyển vận người từ đó đến các căn cứ Mỹ ở Thái Lan. Chừng 1.000 đến 3.000 người Hmong đã được sơ tán. Những người được sơ tán chủ yếu các nhà lãnh đạo quân Hmong và nhân viên CIA. Đám đông thường dân bao vây các chuyến bay trên đường băng, tạo ra một bầu không khí hỗn loạn.
Cuộc sơ tán kết thúc với chuyến bay có Thiếu tướng Vang Pao và Jerry Daniels. Vang Pao bước lên máy bay trực thăng và nói với những người vẫn còn trên đường băng: "Tạm biệt, những người anh em của tôi, tôi không thể làm gì hơn cho bạn, tôi sẽ chỉ là một sự đau khổ cho bạn". Hàng chục ngàn chiến binh và người tị nạn bị bỏ lại phía sau. Cỡ trên 10.000 người Hmong tụ quanh sân bay đợi máy bay quay lại, nhưng họ sớm nhận ra điều đó không đến. Cuộc pháo kích vào Long Chẹng bắt đầu vào buổi chiều 14/5. Nhiều người trong số chiến binh Hmong và gia đình họ trong vài năm sau này đã thực hiện đi bộ đến Thái Lan, mạo hiểm đến cả tính mạng của họ.
Các phi công Mỹ, tất cả là dân sự, tham gia vào việc sơ tán là Les Strouse, Rich Allen, Matt Hoff, Jack Knotts, và Dave Kouba.
Thời vua Minh Mạng, lãnh thổ Việt Nam rộng gấp 1,7 lần hiện nay .
Sau khi vua Quang Trung - Nguyễn Huệ đột ngột qua đời ... con là Quang Toản nối ngôi , nhưng suy yếu dần dần và triều đại nhà Nguyễn Tây Sơn sụp đổ ...
Nguyễn Ánh lên ngôi lấy hiệu là Gia Long .
Nhưng vua Gia Long chỉ lấy việc củng cố quyền hành , ra sức triệt hạ dòng họ nhà Tây Sơn để báo thù , chứ không quan trọng việc mở mang bờ cõi đất nước Việt Nam đã và đang do các triều đại Tiền nhân Đại Việt truyền lại .
Mãi cho đến khi vua con Minh Mạng lên chấp chính , thì lúc này lãnh thổ Việt Nam hay Đại Nam mới được vua Minh Mạng xác lập mở rộng nhất trong lịch sử trên đất liền và các hải đảo Hoàng Sa - Trường Sa ... hơn cả hiện tại bây giờ .
Nhà Nguyễn được xây dựng rất mạnh mẽ, khiến các nước lân bang ở phía tây là Ai Lao và Campuchia đều phải thần phục, mong nhận được sự bảo hộ từ Việt Nam.
Ai Lao thần phục
Thời kỳ này Việt Nam và Xiêm La (tức Thái Lan ngày nay) đều đặt ảnh hưởng lên Ai Lao, khiến quốc vương Ai Lao phải xin thần phục cả hai nước. Nhiều xứ ở Ai Lao xin được đặt dưới quyền bảo hộ của Việt Nam, các vùng ngày nay gọi là Sầm Nứa, Trấn Ninh, Cam Môn và Savannakhet giáp với Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Trị đều xin trở thành nội thuộc. Nhà Nguyễn cho sáp nhập các vùng này vào lãnh thổ, phân thành các châu, phủ thuộc Việt Nam.
Campuchia mong được bảo hộ
Thế kỷ 15 đến thế kỷ 19 được xem là thời kỳ tăm tối của đất nước Campuchia khi mà sức mạnh của đế quốc Khmer không còn. Vào thế kỷ 15 Xiêm La chiếm được kinh thành Angkor, cuối thế kỷ 16 thì chiếm được kinh thành mới ở Lovek. Đến thế kỷ 17, các đời chúa Nguyễn ở phương Nam trợ giúp người Khmer nổi dậy chống lại sự chiếm đóng của Xiêm La, nhờ đó người Khmer liên tục giành được chiến thắng. Cuối thế kỷ 17 nhà Nguyễn lập ra phủ Gia Định kiểm soát cả vùng Đông Nam Bộ.
Năm 1771, Xiêm La cho quân tiến đánh Campuchia, đường thủy tiến đánh Hà Tiên. Chúa Nguyễn phải cho quân sang cứu Campuchia và đánh quân Xiêm La ở Hà Tiên. Cuộc chiến kết thúc bằng việc Xiêm La và Việt Nam cùng rút khỏi Campuchia. Xiêm La giữ quyền chi phối Campuchia, còn Việt Nam giữ được vùng Hà Tiên.
Năm 1833 diễn ra cuộc nổi dậy của Lê Văn Khôi ở thành Gia Định, vua Minh Mạng cử Trương Minh Giảng đến dẹp loạn, Lê Văn Khôi thua chạy đến cầu xin Xiêm La trợ giúp. Quân Xiêm La nhân cơ hội này tiến đánh Việt Nam, thế nhưng bị quân của nhà Nguyễn đánh bại.
Không chỉ thế, nhà Nguyễn còn cho quân sáng đánh Xiêm La ở Campuchia, chiếm giữ và bảo hộ hầu hết đất nước này, loại bỏ ảnh hưởng của Xiêm La, chỉ còn vùng đất nhỏ là Nam Bàn là thuộc về người Khmer. Nhà Nguyễn sáp nhập các vùng đất Campuchia vào lãnh thổ, đặt tên là Trấn Tây Thành, chia ra thành nhiều phủ, huyện, sắp đặt các quan lại người Việt đến cai trị.
Năm 1835, diện tích Việt Nam vô cùng rộng lớn, bao gồm vùng đất Ai Lao (tức Lào ngày nay), hầu hết phần đất của Campuchia, diện tích rộng 575.000 km2, gấp 1,7 lần so với Việt Nam bây giờ (Diện tích Việt Nam hiện là 331.698 km2 năm 2009).
Trước sự lớn mạnh của mình, năm 1839 vua Minh Mạng cho đổi tên nước từ Việt Nam thành Đại Nam, tức quốc gia rộng lớn hùng mạnh phương Nam. Đây chính là nguyên nhân và ý nghĩa của quốc hiệu này.
THỰC DÂN PHÁP ĐÁNH BẠI XIÊM LA VÀ LIÊN BANG ĐÔNG DƯƠNG (VIỆT NAM-LÀO-CAO MIÊN) THUỘC PHÁP THÀNH LẬP NĂM 1893.
Chiến tranh Xiêm-Pháp năm 1893 là một xung đột giữa Đệ tam Cộng hòa Pháp và Vương quốc Rattanakosin. Quan tổng tài Pháp Auguste Pavie năm 1886 là tác nhân dẫn đến sự xâm chiếm Lào.
Cuộc chiến bùng nổ vào tháng 4 năm 1893 và chấm dứt nhanh chóng sau khi lực lượng hải quân Pháp phong tỏa Vọng Các. Sau cuộc xung đột nước Xiêm ký Hiệp ước Pháp-Xiêm (1893), theo đó đồng ý nhường Lào cho Pháp, một hành động dẫn đến sự mở rộng quan trọng của Liên bang Đông Dương.
Bối cảnh .
Xung đột bắt đầu khi toàn quyền Đông Dương Jean de Lanessan phái quan tổng tài Auguste Pavie đến Băng Cốc để dành Lào về sự thống trị của Pháp. Chính phủ tại Băng Cốc nghĩ rằng họ sẽ được hỗ trợ từ Chính phủ Anh Quốc đã từ chối nhượng vùng lãnh thổ nằm phía Đông sông Mê Kông, thay vào đó là tăng cường lực lượng quân sự và hiện diện của chính quyền.
Có 2 sự kiện diễn ra tiếp theo tại Khammouan và Nong Khai là trục xuất 3 thương nhân Pháp khỏi vùng Mekong vào tháng 9 năm 1892, 2 người trong số họ bị nghi ngờ là buôn lậu thuốc phiện.
Tiếp theo đó, quan tổng tài tại Luang Prabang người Pháp Massie đã dính phải sốt rét và do chán nản đã tự sát trên đường trở về Sài Gòn.
Tại Pháp, những sự kiện này đã được dùng để khuấy động tình cảm căm ghét người Xiêm, được sử dụng làm lý do cho cuộc can thiệp.
Cái chết của Massie đã đưa đến cho Auguste Pavie chức danh quan tổng tài Pháp mới. Tháng 3 năm 1893, Pavie yêu cầu người Xiêm rút toàn bộ các bốt quân sự nằm trên bờ Đông sông Mê Kông tại Khammouan và tuyên bố vùng đất đó thuộc về Việt Nam. Để gây áp lực thêm cho những yêu sách đó, Pháp đã điều tàu chiến Lutin đến Băng Cốc nơi nó buộc neo tại Chao Phraya nằm gần tòa công sứ Pháp.
Xung đột.
Khi người Xiêm từ chối yêu sách của Pháp, tướng Lanessan điều 3 đội quân đến vùng tranh chấp nhằm giành quyền kiểm soát vào tháng 4 năm 1893. 8 doanh trại của người Xiêm nằm ở bờ Tây sông Mê Kông đã kéo đến giao chiến với trung quân Pháp, các quân còn lại của Pháp gặp phải sự kháng cự trên đường tiến tới gần: ở phía Bắc quân Pháp bị vây hãm tại đảo Khong, 1 viên chức Thoreaux bị bắt giữ; trong khi đó, ở phía Nam, cuộc chiếm đóng diễn ra trôi chảy cho đến khi 1 cuộc đột kích của người Xiêm tại làng Keng Kert dẫn đến cái chết của viên thanh tra cảnh sát Grosgurin.
Kết quả .
Người Xiêm đồng ý nhượng lại Lào cho Pháp, đây là sự mở rộng quan trọng đối với Liên bang Đông Dương. Năm 1896, người Pháp ký với người Anh về phân định đường biên giới giữa Lào và Thượng Miến Điện. Vương quốc Lào được bảo hộ, ban đầu được đặt tại Toàn quyền Đông Dương tại Hà Nội. Cả người Pháp lẫn người Anh đều muốn kiểm soát các phần của Đông Dương. Lần thứ 2 vào thập niên 1890, họ đã trên bờ của chiến tranh trên 2 tuyến đường khác nhau dẫn đến tỉnh Vân Nam. Đặc điểm địa hình làm cho việc di chuyển quân khó khăn, việc gây chiến tranh giữa 2 bên không hiệu quả và gây tốn kém. Cả hai nước đều có những xung đột cần giải quyết tại vùng họ thống trị. Các hiệp ước Entente Cordiale năm 1904 giữa Pháp và Anh đã kết thúc những tranh chấp của họ tại Đông Nam Á.
LỰC LƯỢNG ĐẶC BIỆT HOA KỲ - THIẾU TƯỚNG VANG PAO VÀ DU KÍCH NGƯỜI H'MÔNG (MÈO) TẠI CĂN CỨ LONG CHẸNG - XIÊNG KHOẢNG .
Long Cheng hay Long Tieng, trong tiếng Việt gọi là Long Chẹng, là một căn cứ quân sự của Lào nằm ở Xiêng Khoảng (Xiengkhuang). Căn cứ Long Chẹng nằm trong khu vực rừng núi Phou Bia là đỉnh cao nhất của dãy Trường Sơn (2819M). Ngày xưa , lãnh thổ Xiêng Khoảng & Hứa Phan thuộc về Phủ Trấn Ninh của Đại Việt từ thời vua Lê Thánh Tông chinh phục và sáp nhập xứ Bồn Man .
Trong cuộc nội chiến Lào, đó là một thị trấn và là căn cứ không quân trong hoạt động của Cơ quan Tình báo Trung ương Hoa Kỳ (CIA). Trong thời gian này, nó có biệt danh là Lima Site 98 (LS 98) hoặc Lima Site 20A (LS 20A).
Vào giai đoạn nó có ý nghĩa cao nhất, trong những năm cuối thập niên 1960, "thành phố bí mật" Long Chẹng duy trì dân số cỡ 40.000 người, làm cho nó là thành phố lớn thứ hai tại Lào vào thời điểm đó, mặc dù nó không bao giờ xuất hiện trên các bản đồ trong suốt giai đoạn này.
Lịch sử.
Năm 1962, CIA bắt đầu thiết lập bộ chỉ huy của Thiếu tướng Vang Pao trong thung lũng Long Chẹng, lúc đó gần như không có dân. Năm 1964 đường băng dài 1260m đã hoàn thành. Năm 1966 Long Chẹng là một trong các căn cứ lớn nhất của Mỹ ở trên đất nước ngoài, và là một trong những sân bay bận rộn trên thế giới.
Quân đội CSHCM bắt đầu đe dọa Long Chẹng vào cuối năm 1971. Họ vào đủ gần để bắt đầu bắn phá vào ngày 31 tháng 12 lúc 15:30 giờ địa phương. Đầu tháng Giêng, 19.000 lính Quân đội CSHCM đã mở cuộc tấn công mũi nhọn từ cả bốn hướng chính bao quanh, đánh vào một số cơ sở và vị trí trong căn cứ, và bố trí các đơn vị phòng không. Mặc dù sau đó có tuyên bố chiến thắng từ các lực lượng cộng sản, 10.000 quân bảo vệ Long Chẹng gồm hỗn hợp người H'mông, Thái, Lào, đã không bị thất thủ. Đến giữa tháng quân tiếp viện gồm các đơn vị người Thái do CIA chỉ huy, và 1200 quân chính quy tinh nhuệ từ miền Nam Lào. Sau khi chịu đựng thương vong cỡ 1/3 đến 1/2, các lực lượng này thành công trong việc lấy lại vị trí chủ chốt vào cuối tháng.
Ngày 23/07/1970, một máy bay Douglas C-47B XW-TDC của Xieng Khouang Air đã bị hư hỏng không thể sửa chữa do một tai nạn hạ cánh lúc thời tiết khắc nghiệt.
Năm 1971, một máy bay F-4D Phantom của Không lực Hoa Kỳ do nhầm lẫn đã thả bom chùm (cluster bomb) vào Long Chẹng, gây hỏa hoạn phá hủy các lán hoạt động của CIA.
Di tản .
Ngày 22/2/1975 các tiền đồn phòng thủ cuối cho Long Chẹng đã bị đánh bại, Chuẩn tướng Mỹ Heinie Aderholt bắt đầu kế hoạch cho cuộc di tản.
Vào tháng 5/1975 có gần 50.000 quân du kích và người tị nạn sống trong và xung quanh thành phố. Tuy nhiên Mỹ đã rút tất cả các nhân viên dân sự và quân sự của mình khỏi Đông Dương, ngoại trừ vài nhân viên Đại sứ quán tại Lào và Jerry Daniels ở Long Chẹng.
Có rất ít phương tiện cho một cuộc di tản. Daniels chỉ có một máy bay vận tải duy nhất và phi công người Hmong ở Long Chẹng để sơ tán đến Udon Thani, Thái Lan. Aderholt đặt thêm ba máy bay vận tải của Mỹ và các phi công ở Thái Lan. Ông đã có những chiếc máy bay Sheep Dipped loại bỏ tất cả các dấu hiệu xác định sở hữu và gửi đến Long Chẹng. Vào ngày 10/5/1975, Vang Pao miễn cưỡng tuân theo CIA và thấy không thể duy trì việc chống lại các lực lượng đối thủ ở Long Chẹng. Từ ngày 10 đến 14/5/1975 các máy bay C-130 và C-46s của Mỹ chuyển vận người từ đó đến các căn cứ Mỹ ở Thái Lan. Chừng 1.000 đến 3.000 người Hmong đã được sơ tán. Những người được sơ tán chủ yếu các nhà lãnh đạo quân Hmong và nhân viên CIA. Đám đông thường dân bao vây các chuyến bay trên đường băng, tạo ra một bầu không khí hỗn loạn.
Cuộc sơ tán kết thúc với chuyến bay có Thiếu tướng Vang Pao và Jerry Daniels. Vang Pao bước lên máy bay trực thăng và nói với những người vẫn còn trên đường băng: "Tạm biệt, những người anh em của tôi, tôi không thể làm gì hơn cho bạn, tôi sẽ chỉ là một sự đau khổ cho bạn". Hàng chục ngàn chiến binh và người tị nạn bị bỏ lại phía sau. Cỡ trên 10.000 người Hmong tụ quanh sân bay đợi máy bay quay lại, nhưng họ sớm nhận ra điều đó không đến. Cuộc pháo kích vào Long Chẹng bắt đầu vào buổi chiều 14/5. Nhiều người trong số chiến binh Hmong và gia đình họ trong vài năm sau này đã thực hiện đi bộ đến Thái Lan, mạo hiểm đến cả tính mạng của họ.
Các phi công Mỹ, tất cả là dân sự, tham gia vào việc sơ tán là Les Strouse, Rich Allen, Matt Hoff, Jack Knotts, và Dave Kouba.
Gửi ý kiến của bạn
