Bác Sĩ Phan Huy Quát (1908 - 1979) là Thủ Tướng Việt Nam Cộng Hòa từ ngày 16 tháng 2 năm 1965 đến ngày 5 tháng 6 năm 1965. Ông từng là đảng viên đảng Đại Việt và Bộ trưởng Quốc Phòng của chính phủ Quốc Gia Việt Nam. Ông bị giam và mất trong nhà lao Chí Hòa ngày 27 tháng 4 năm 1979.
Bối cảnh chính trường
Bác Sĩ Phan Huy Quát từng làm Tổng Trưởng Giáo Dục (1949), Quốc Phòng (1950, 1954) trong chính phủ Quốc Gia Việt Nam thời Quốc Trưởng Bảo Đại. Sau đó ông lui về hành nghề bác sĩ tại Sài Gòn. Sau cuộc Đảo chánh 1963, tướng Dương Văn Minh rồi Nguyễn Khánh lên nắm quyền trong thời kỳ quân quản của Việt Nam Cộng Hòa nhưng tình hình vẫn nhiều xáo trộn. Vì áp lực của Hội đồng Quân lực, tướng Nguyễn Khánh phải rút khỏi chính trường và chính phủ dân sự được thành lập do Thủ Tướng Phan Huy Quát đứng đầu. Phó Thủ Tướng là Nguyễn Văn Thiệu. Nội các gồm có Bộ trưởng Thông tin Linh Quang Viên, Bộ trưởng Giáo dục Nguyễn Tiến Hỷ, Bộ trưởng Phủ thủ tướng Bùi Diễm, Bộ trưởng Ngoại giao Trần Văn Đỗ.
Ngày 25 Tháng Năm năm 1965 Thủ Tướng Phan Huy Quát quyết định cải tổ Nội các, thay thế một số tổng trưởng nhưng phe giáo dân Thiên Chúa giáo phản đối. Quốc trưởng Phan Khắc Sửu cũng không đồng tình nên không phê chuẩn. Tình hình bế tắc kéo dài sang tháng 6 vì bất đồng giữa Quốc trưởng Phan Khắc Sửu và thủ tướng Phan Huy Quát không giải quyết được; chính phủ hoàn toàn bị tê liệt.
Ngày 11 Tháng Sáu, thủ tướng triệu tập hội đồng chính phủ để giải quyết nhưng không đạt được thỏa hiệp nào nên Phan Huy Quát ra lệnh giải tán chính phủ và từ chức thủ tướng.
Các tướng lãnh tiếp thu chính quyền và đặt hai cơ quan: Ủy ban Hành pháp Trung ương và Ủy ban lãnh đạo Quốc gia.
Trung Tướng Nguyễn Văn Thiệu làm Chủ tịch Ủy ban Lãnh đạo Quốc gia với cương vị Quốc Trưởng trong khi Thiếu Tướng Nguyễn Cao Kỳ làm Chủ tịch Ủy ban Hành pháp Trung ương với cương vị thủ tướng cho tới khi thành lập nền Đệ nhị Cộng Hòa Việt Nam vào năm 1967.
Tù đày và Từ trần
Sau ngày 30 tháng 4 năm 1975, Bác Sĩ Phan Huy Quát và gia đình bị kẹt lại ở Việt Nam do không kịp di tản. Ông không ra trình diện theo lệnh của chính quyền CS và sống trốn tránh trong một thời gian ngắn. Trên đường đi trốn, ông bị bắt giam cùng con trai út là Phan Huy Anh và chết tại nhà giam Chí Hòa ( Sài Gòn ) vì bệnh gan và không được cứu chữa kịp thời ngày 27 tháng 4 năm 1979./.
Bối cảnh chính trường
Bác Sĩ Phan Huy Quát từng làm Tổng Trưởng Giáo Dục (1949), Quốc Phòng (1950, 1954) trong chính phủ Quốc Gia Việt Nam thời Quốc Trưởng Bảo Đại. Sau đó ông lui về hành nghề bác sĩ tại Sài Gòn. Sau cuộc Đảo chánh 1963, tướng Dương Văn Minh rồi Nguyễn Khánh lên nắm quyền trong thời kỳ quân quản của Việt Nam Cộng Hòa nhưng tình hình vẫn nhiều xáo trộn. Vì áp lực của Hội đồng Quân lực, tướng Nguyễn Khánh phải rút khỏi chính trường và chính phủ dân sự được thành lập do Thủ Tướng Phan Huy Quát đứng đầu. Phó Thủ Tướng là Nguyễn Văn Thiệu. Nội các gồm có Bộ trưởng Thông tin Linh Quang Viên, Bộ trưởng Giáo dục Nguyễn Tiến Hỷ, Bộ trưởng Phủ thủ tướng Bùi Diễm, Bộ trưởng Ngoại giao Trần Văn Đỗ.
Ngày 25 Tháng Năm năm 1965 Thủ Tướng Phan Huy Quát quyết định cải tổ Nội các, thay thế một số tổng trưởng nhưng phe giáo dân Thiên Chúa giáo phản đối. Quốc trưởng Phan Khắc Sửu cũng không đồng tình nên không phê chuẩn. Tình hình bế tắc kéo dài sang tháng 6 vì bất đồng giữa Quốc trưởng Phan Khắc Sửu và thủ tướng Phan Huy Quát không giải quyết được; chính phủ hoàn toàn bị tê liệt.
Ngày 11 Tháng Sáu, thủ tướng triệu tập hội đồng chính phủ để giải quyết nhưng không đạt được thỏa hiệp nào nên Phan Huy Quát ra lệnh giải tán chính phủ và từ chức thủ tướng.
Các tướng lãnh tiếp thu chính quyền và đặt hai cơ quan: Ủy ban Hành pháp Trung ương và Ủy ban lãnh đạo Quốc gia.
Trung Tướng Nguyễn Văn Thiệu làm Chủ tịch Ủy ban Lãnh đạo Quốc gia với cương vị Quốc Trưởng trong khi Thiếu Tướng Nguyễn Cao Kỳ làm Chủ tịch Ủy ban Hành pháp Trung ương với cương vị thủ tướng cho tới khi thành lập nền Đệ nhị Cộng Hòa Việt Nam vào năm 1967.
Tù đày và Từ trần
Sau ngày 30 tháng 4 năm 1975, Bác Sĩ Phan Huy Quát và gia đình bị kẹt lại ở Việt Nam do không kịp di tản. Ông không ra trình diện theo lệnh của chính quyền CS và sống trốn tránh trong một thời gian ngắn. Trên đường đi trốn, ông bị bắt giam cùng con trai út là Phan Huy Anh và chết tại nhà giam Chí Hòa ( Sài Gòn ) vì bệnh gan và không được cứu chữa kịp thời ngày 27 tháng 4 năm 1979./.
Gửi ý kiến của bạn
